بر اساس نوع رمز ارز
بر اساس کاربرد
بر اساس نوع فعالیت در بازار
تفاوت بلاکچین‌های لایه اول و لایه دوم: زیرساخت اصلی در مقابل راهکارهای مقیاس‌پذیری
🔹 مقدمه: چرا دو لایه در بلاکچین اهمیت دارد؟
با رشد چشمگیر پذیرش فناوری بلاکچین، نیاز به افزایش سرعت، کاهش هزینه، و حفظ امنیت بیش از پیش احساس می‌شود. اما بلاکچین‌های اولیه مانند بیت‌کوین و اتریوم، در ساختار اصلی خود محدودیت‌هایی دارند. همین مسئله منجر به ظهور اصطلاحاتی مانند “لایه اول” (Layer 1) و “لایه دوم” (Layer 2) شده است. این دو مفهوم در کنار هم تلاش می‌کنند تا همزمان امنیت، تمرکززدایی و مقیاس‌پذیری را فراهم کنند. اما این دو لایه چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟
🔹 بلاکچین لایه اول (Layer 1): ستون فقرات شبکه
لایه اول به زنجیره‌های اصلی مانند بیت‌کوین، اتریوم، سولانا و کاردانو اشاره دارد. این لایه مسئول پردازش تراکنش‌ها، امنیت شبکه، الگوریتم اجماع و ثبت دائمی داده‌ها در دفتر کل است. همه چیز مستقیماً روی همین لایه اجرا می‌شود. هر تغییری در این لایه به تغییر پروتکل و به‌روزرسانی عمیق کل شبکه نیاز دارد. به عبارتی، لایه اول زیرساخت پایه‌ای است که اعتماد کل اکوسیستم روی آن بنا شده است.
🔹 بلاکچین لایه دوم (Layer 2): راهکاری برای افزایش کارایی
لایه دوم مجموعه‌ای از راهکارهای ساخت‌یافته بر روی لایه اول است که با انتقال بخشی از پردازش‌ها به خارج از زنجیره اصلی، مقیاس‌پذیری و سرعت را افزایش می‌دهد. فناوری‌هایی مانند Rollups، Channels و Plasma نمونه‌هایی از لایه دوم هستند. این ساختارها داده‌ها را به‌صورت خارج‌زنجیره‌ای پردازش کرده و تنها نتایج نهایی را به بلاکچین اصلی می‌فرستند. این کار باعث کاهش فشار روی لایه اول و کاهش چشمگیر هزینه‌ها و تأخیر در پردازش می‌شود.
🔹 تفاوت‌های کلیدی: معماری، امنیت و تعامل
تفاوت اصلی این دو لایه در نقش عملکردی و محل اجرای تراکنش‌هاست.
ویژگی |
لایه اول (Layer 1) |
لایه دوم (Layer 2) |
|---|---|---|
اجرای تراکنش |
مستقیم روی زنجیره |
خارج از زنجیره، ثبت نهایی در Layer 1 |
امنیت |
توسط خود شبکه |
وابسته به امنیت لایه اول |
سرعت تراکنش |
محدود |
بسیار بالا |
هزینه تراکنش |
معمولاً بالا |
بسیار کم |
مثال‌ها |
Ethereum, Solana, Bitcoin |
Arbitrum, Optimism, Lightning Network |
